Uzay teleskobu JWST “karanlık yıldız”ları arıyor

HABER MERKEZİ
Oluşturulma Tarihi: Ekim 14, 2025 11:17
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin erken döneminde var olmuş olabileceği düşünülen “karanlık yıldızlar”a dair en güçlü kanıtlardan birini yakaladı. Eğer bu keşif doğrulanırsa, hem karanlık maddenin gizemi hem de evrendeki süper kütleli kara deliklerin kökeni açıklığa kavuşabilir.
KARANLIK AMA PARLAYAN YILDIZLAR
“Karanlık yıldız” tanımı kulağa çelişkili gelse de, bu yıldızlar ışık ve enerji yayıyor. Ancak sıradan yıldızlardan farklı olarak nükleer füzyonla değil, karanlık madde etkileşimleriyle parlıyorlar.
ABD’deki Colgate Üniversitesi’nden astrofizikçi Cosmin Ilie, bu yapıları şöyle tanımlıyor: “Süper kütleli karanlık yıldızlar, hidrojen ve helyumdan oluşan dev, parlak ama gevşek bulutlardır. Çökmeden dengede kalmalarını, içlerinde çok az miktarda bulunan ve kendi kendini yok eden karanlık madde sağlar.”
JWST’NİN GÖZÜNDEN DÖRT ADAY
Araştırmacılar, JWST’nin gözlemlediği en uzak dört gök cisminde karanlık yıldız olasılığı aradı. Tüm nesneler bu açıklamayla uyumlu çıktı. En dikkat çekici bulguysa, 1.640 Angström dalga boyunda belirlenen tek iyonize helyum soğurma izi oldu. Bu iz, teorik olarak karanlık yıldızların “imzası” kabul ediliyor. Ilie, “Sinyal zayıf olsa da, bu özellik ilk kez gözlendi. Bu bile başlı başına olağanüstü,” diyor.
EVRENİN İLK GALAKSİLERİ
JWST’nin 2021’de faaliyete geçmesinden kısa süre sonra, evrenin doğumundan çok kısa bir süre sonra oluşmuş gibi görünen devasa galaksiler keşfedilmişti. Ancak bu kadar kısa sürede bu boyuta ulaşmaları mevcut fizik modelleriyle açıklanamıyordu.
Yeni hipotez, bunların aslında galaksiler değil, karanlık yıldızlar olabileceğini öne sürüyor. Bu yıldızlar bir milyon Güneş kütlesine kadar ulaşabiliyor ve uzaktan bakıldığında galaksi gibi görünebiliyor.
Araştırmadaki dört adaydan biri noktasal ışık kaynağı şeklindeyken, diğer üçü hafif dağınık yapıda. Bu da onların, etraflarında iyonize hidrojen ve helyum bulutlarıyla çevrili karanlık yıldızlar olabileceğini düşündürüyor.
KARANLIK MADDE VE KARA DELİK GİZEMİ
Araştırmacılara göre bu keşif yalnızca karanlık maddenin doğasına ışık tutmakla kalmayabilir. Karanlık yıldızların çöküşü, erken evrende görülen süper kütleli kara deliklerin nasıl bu kadar hızlı oluştuğuna dair de ipucu sağlayabilir. Normal yıldızlardan oluşan kara deliklerin bu kütleye ulaşması milyarlarca yıl sürerken, karanlık yıldızların çöküşü bu süreci kısaltabilir — adeta evrenin kara delik “hızlandırıcısı” gibi davranarak.
BİLİMİN SINIRINDA YENİ BİR DÖNEM
Henüz kesin kanıt sayılmasa da, bu keşif şimdiden fizik dünyasında heyecan yaratmış durumda. Araştırma ekibi, JWST’nin gelecek gözlemleriyle bu dört adayın doğasını daha net belirlemeyi planlıyor. Karanlık yıldızlar gerçekten varsa, bu hem evrenin ilk ışık kaynaklarını hem de karanlık maddenin davranışını anlamamızda devrim yaratabilir.
hurriyet